چگونه از ضد آفتاب استفاده كنیم !

سرطان پوست ، روز به روز سیطره خود را بر جامعه بشری افزایش می دهد  و با یاری نور آفتاب ، افراد بیشتری را به دام خود می كشاند . این بیماری ، از جمله  سرطان هایی است كه بیشترین شتاب را در میزان رشد سالانه دارد . هر سال كه می گذرد شیوع این معضل پزشكی بیشتر می شود . از مهم ترین علل این افزایش ،  تغییر عادات مردم در مواجهه با نور آفتاب است . امروزه  در كشورهای مختلف دنیا آداب معمول در لباس پوشیدن ، به سمت عریان بودن گرایش پیدا كرده است و بسیاری از ورزش های تفریحی مانند شنا ، قایقرانی ، كوهنوردی و اسكی زیر نور مستقیم آفتاب انجام می شود .

در كشور ما ، بسیاری از  روستاییان ، كه مشاغلی مانند كشاورزی و دامداری دارند ، كوچك ترین اطلاع هستند از آثار مضر نور آفتاب ندارند و بدون هیچ ملاحظه ای ساعت های متمادی زیر نور آفتاب مشغول كار و فعالیت می شوند و این یكی از علل شایع بودن بیماری های مختلف پوستی به خصوص سرطان های پوست در این قشر زحمتكش كشورمان است .

در شهرهای بزرگ مانند تهران نیز كم نیست تعداد افرادی كه از لزوم  كاربرد  كرم های ضد آفتاب بی اطلاع هستند .

از دیگر علل افزایش سرطان های پوست ، تخریب لایه ازون و گرم شدن درجه حرارت زمین است  كه علت اصلی آن ، صنعتی شدن جهان و تخریب منابع طبیعی ، و آلودگی محیط زیست با زباله های صنعتی است . نور آفتاب ، دشمن اصلی پوست است و مهم ترین علت پیری پوست و پیدایش چین و چروك هاست .

اشعه هایی كه به زمین می رسند از سه جزء تشكیل شده اند : 1 – نور قابل رؤیت ( 50 در صد ) ، اشعه مادون قرمز ( 40 در صد ) و اشعه ماوراء بنفش ( 10 در صد ) . اشعه ماوراء بنفش یعنی عامل اصلی آسیب رساندن  به پوست از طیف های مختلفی تشكیل شده است كه مهم ترین آن ها اشعه های UVA وUVB هستند .

حال كه متوجه شدیم ، نور آفتاب دشمن پوست و عامل اصلی چین و چروك صورت ، ایجاد لكه های و ایجاد سرطان های مختلف پوستی است ، قبل از پرداختن به بحث كرم های ضد آفتاب توجه شما را به چند توصیه در مورد چگونگی پرهیز از نور آفتاب جلب می كنیم :

 1 – از هر گونه مواجهه غیر ضروری با نور آفتاب خودداری كنید . سعی كنید بین ساعت های 10 صبح تا 3 بعد از ظهركه بیشترین میزان اشعه مضر آفتاب وجود دارد ( به خصوص در فصل تابستان ) از خانه  یا محیط های سربسته خارج نشوید . سعی كنید در سایه حركت كنید و از مكان هایی كه نور آفتاب به طور مستقیم می تابد عبور نكنید .

 2 – با روش های مختلف ، جلوی تابش نور آفتاب به پوست را بگیرید . مثلاً لباس های آستین دار و جوراب های ضخیم بپوشید . وقتی می خواهید از جایی عبور كنید كه آفتاب مستقیم می تابد ، می توانید اگر مجله و یا چیزی مشابه آن را در دست دارید جلوی صورت خود بگیرید . حتی خانم هایی كه چادر می پوشند ، با دقت آن را مقابل صورت قرار دهند .  در مورد دست ها نیز بهتر است دستكش بپوشید و یا آن ها را زیر چادر نگه دارید .  داخل خانه یا جاهایی كه پوشش كامل ندارید به هیچ وجه در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید و از سایبان ، چتر ، و یا كلاه های لبه دار استفاده كنید . استفاده از این كلاه ، به ویژه برای افرادی كه در مزارع كار می كنند ، بسیار مهم است . اندازه لبه این كلاه ها ،  باید حداقل5/7 سانتی متر باشد .

 3 – هر روز به طور مرتب از فرآورده های ضد آفتاب استفاده كنید . به نوشته های روی جعبه این فرآورده ها دقت كنید و عدد مربوط به عیار حفاظتی یا SPF را بخوانید ؛ این عدد باید حداقل برابر15 باشد . حتی در فصل زمستان و در هوای ابری و حتی در مواقعی كه در منزل هستید نیز از ضد آفتاب استفاده كنید .

4 –از برنزه كردن پوست بپرهیزید و كمتر حمام آفتاب بگیرید . از رفتن به سالن های مخصوص برنزه كردن پوست كه از اشعه مصنوعی فرابنفشA برای این كار استفاده می كنند خودداری كنید . در صورتی كه خیلی تمایل دارید كه رنگ پوستتان برنزه باشد ، از كرم های مخصوص برنزه كردن استفاده كنید تا ضمن در امان ماندن از اشعه آفتاب رنگ دلخواهتان را نیز به دست آورید  ؛ البته استفاده از این كرم ها نیز بی ضرر نیست .

 5 – از آموزش به دیگران غافل نباشید ، به خصوص به كودكانتان یاد بدهید كه از آفتاب دوری كنند .  دوران  كودكی ، مهم ترین سن از نظر دریافت اشعه مضر آفتاب است و بسیاری از عوارض آفتاب كه در سنین میانسالی و پیری ظاهر می شود به ویژه یكی از سرطان های بسیار خطرناك پوست به نام ملانوم بدخیم ، حاصل تماس با آفتاب در سنین كودكی است . كودكان به دلیل فعالیت بیشتر و بازی های خاص این دوران كودكی ، بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار می گیرند ؛ لذا از پوشاندن لباس های بدون آستین به آن ها ، به خصوص در فصل تابستان ، خودداری كنید و آنها را به استفاده از كلاه عادت دهید . آموزش به كودكان در زمینه دوری از آفتاب و استفاده از ضد آفتاب ها اهمیت زیادی دارد . به دیگر افراد بزرگسالی كه نسبت به این مساله آگاهی ندارند هشدار دهید و آن ها را از خطرهای آفتاب آگاه سازید .

استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سرطان پوست و پیری زودرس و دیگر آثار مخرب آفتاب  ضروری است . در حقیقت ، استفاده از یك ضد آفتاب مناسب میزان تأثیر اشعه ماوراء بنفش را بر روی پوست كاهش می دهد و علاوه بر جلوگیری از آثار دیررس آفتاب مثل سرطان ، از آثار زود رس آن مثل آفتاب سوختگی ، قرمزی و تیره شدن پوست نیز می كاهد . در صورتی كه به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده كنید ، احتمال ایجاد لكه های پوستی به ویژه روی صورت بسیار  كمتر می شود . همچنین ، ضد آفتاب به دلیل جلوگیری از تخریب الیاف پروتئینی پوست ، یعنی كلاژن و الاستین ، از پیر شدن پوست  افتادگی آن ، پیشگیری می كند .

به صور كلی ، دو نوع ضد آفتاب وجود دارد :  ضد آفتاب های فیزیكی و ضد آفتاب های شیمیایی . در ساختمان ضد آفتاب های شیمیایی ، از موادی مانندPABA ، سالیسیلات ها و سینامات ها كه جلوی اشعهUVB را می گیرند و بنزوفنون ها و دی بنزوئیل متان ها كه جلوی اشعهUVA را می گیرند ، استفاده می شود  . البته  گاهی پیش می آید كه افراد به یكی از این مواد  حساسیت دارند و استفاده از این مواد موجب قرمزی و خارش پوست صورت آن ها می شود . در ساختمان ضد آفتاب های فیزیكی ، از موادی مانند اكسید روی و دی اكسی تیتانیوم استفاده  می شود كه احتمال حساسیت به آن ها بسیار اندك است . توصیه ما این است كه برای كودكان و نیز در افراد مبتلا به بیماری های پوستی خاص كه پوست آن ها تحریك پذیر است ، از ضد آفتاب های فیزیكی استفاده شود .

به چند نكته بر روی برچسب ضد آفتاب دقت كنید : شمارهSPF آن باید حداقل 15  یا بالاتر باشد . مقاوم و یا عایق در برابر آب باشد . ضد تعریق و شست شو باشد . جلوی اشعه هایUVA و UVB را بگیرد .  تاریخ مصرف آن نگذشته باشد . ساخت یك شركت معتبر باشد و تقلبی نباشد .

توصیه می كنیم انتخاب  ضد آفتاب مناسب برای پوست خود را به یك  متخصص پوست واگذار كنید ؛ چون هر نوع ضد آفتابی برای هر پوستی مناسب نیست . به عنوان مثال ، برای پوست های مستعد به آكنه ( جوش غرور جوانی ) و چرب ، باید از ضد آفتاب هایی استفاده كر دكه حداقل چربی را داشته باشند یا به اصطلاحoil free     باشند . كیفیت برخی محصولات خارجی بسیار خوب است ( البته نه همه آنها ) و البته قیمت بالایی هم دارند ، با توجه به اینكه ضد آفتاب را باید به طور مداوم استفاده كرد و000000000000000000000000000000 با توجه به اینكه شركت های مختلفی در كشورمان ضد آفتاب های متنوع و بعضاً با كیفیت های قابل مقایسه با انواع خارجی تولید كرده اند برای اكثر خانواده ها استفاده از ضد آفتاب های ایرانی تایید شده توسط متخصصان پوست اقدامی مقرون به صرفه و مناسب است . تجربه خود شما در انتخاب ضد آفتاب هم بسیار مهم است . ضد آفتابی كه مثلاً برای دوست شما بسیار مناسب است می تواند برای شما مضر باشد . ممكن است شما یك ضد آفتاب خوب و با قیمت بالا تهیه كنید ؛ اما هنگام استفاده احساس راحتی نكنید مثلاً احساس گرمی و خفكی داشته باشید یا به آن حساسیت داشته باشید و پوستتان قرمز شود یا خارش پیدا كند . از همه مهم تر اینكه ممكن است صورت شما هنگام مصرف آن جوش بزند . همه اینها ، علل خوبی برای عوض كردن ضد آفتاب است . آنقدر تجربه كنید تا نوع مناسب را برای پوست خود بیابید .

استفاده از ضد آفتاب در دوران كوودكی حتی مهم تر از جوانی است ؛ بنا بر این كودكانتان را به مصرف آن عادت دهید . هر روز باید از ضد آفتاب استفاده كنی و حتی در فصل زمستان و در هوای ابری نیز آن را ترك نكنید  در صورتی كه در فصل زمستان یا در هوای ابری هستید و كارتان در خانه و محلی است كه نور مستقیم آفتاب وجود ندارد ، مصرف یك بار در روز ضد آفتاب كافی است ؛ اما در صورتی كه در بیرون خانه و در هوای آفتابی قرار دارید هر 3 تا 4 ساعت ضد آفتاب مصرف كنید . در مصرف ضد آفتاب صرفه جویی نكنید . به دلیل گرانی قیمت ، بعضی از مصرف كنندگان فقط پوست خود را كمی چرب می كنند كه این كافی نیست برای صورت باید حدود نصف قاشق چای خوریی معادل یك بند انگشت ضد آفتاب استفاده كرد . ضد آفتاب فقط مخصوص صورت نیست و باید به هر قسمت از پوست كه روباز باشد مانند گردن ، گوش ها و پشت دست ها مالیده شود . ضد آفتاب را مستقیماً روی پوست بمالید و كرم دیگری مثل لوازم آرایش را زیر آن مصرف نكنید . ابتدا صبر كنید تا ضد آفتاب كاملاً روی پوست جا افتاده و خشك شود و سپس كرم آرایش روی آن بمالید یا لباس بپوشید . توصیه می شود ضد آفتاب حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از بیرون آمدن از خانه و تماس با آفتاب مصرف شود . بهتر است ضد آفتاب نزدیك چشم مالیده نشود به ویژه اگر ورزش یا فعالیت زیادی می كنید ؛ زیرا مواد شیمیایی ضد آفتاب می توانند موجب تحریك چشم شود برای محافظت از پوست دور چشم  خود چشم ( برای پیش گیری از آب مروارید ) بهترین راه استفاده از عینك مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش ( UV)  است .

نكته آخر و مهم تر از همه آن كه مصرف ضد آفتاب به این معنی نیست كه می توانید بدون هیچ اشكالی مقابل آفتاب بروید . چنین فكری باعث می شود كه ضرر ضد آفتاب بیش از نفع آن شود  بنا بر این باید ضمن استفاده مرتب از ضد آفتاب ، از نور مستقیم آفتاب نیز دور بود و سایر روش های مقابله با آفتاب مانند لباس پوشیدن و استفاده از كلاه و سایه بان و غیره را نیز فراموش نكرد . البته اثرات مفید نور آفتاب برای ساختن یتامینD نیز نباید دور از نظر بماند اما لازم به ذكر است كه مقدار ویتامینD لازم با رژیم غذایی مناسب قابل دستیابی است و اگر از رژیم غذایی مناسب استفاده شود كمبود آن مشخص نخواهد شد .

بحث در مورد عیار حفاظتی ضد آفتاب ( SPF ) و اینكهSPF مناسب باید چند باشد را به شماه بعدی موكول می كنیم .

اگر زياد با کامپيوتر کار مي ‌کنيد ضدآفتاب بزنيد

تابش خورشيد در اين روزهاي آفتابي، خطرات خاص خود را به دنبال دارد و جدا از آفتاب سوختگي، بايد اين حقيقت را هم در نظر گرفت که پرتوهاي ماوراي بنفش نور خورشيد مي‌تواند در درازمدت موجب سرطان پوست شود. بنابراين انتخاب شيوه‌هاي مناسب براي محافظت از پوست در برابر نور خورشيد ضرورت دارد.

يکي از راه‌‌هاي ايجاد اين حفاظت،‌ استفاده از کرم‌هاي ضدآفتاب است، اما نبايد فراموش کرد که انتخاب از بين طيف گسترده ضدآفتاب‌هاي موجود در بازار کار بسيار دشواري است.

در اين‌باره با دکتر محمدعلي نيلفروش‌زاده، رييس مرکز تحقيقات پوست به گفتگو نشسته‌ايم که خلاصه‌اي از آن را پيش‌رو داريد.

چه کساني بايد از کرم ضدآفتاب استفاده کنند؟

استفاده از ضدآفتاب براي همه افراد در هر سني ضروري است، به طوري که مصرف آنها در همه فصول، حتي در هواي ابري به افراد توصيه مي ‌شود. حتي کودکان نيز بايد هنگام بيرون بودن از خانه کرم ضدآفتاب روي پوست داشته باشند. البته اين موضوع درباره افرادي که به دليل نوع شغل خود مجبورند مدت زمان بيشتري زير آفتاب و يا مقابل پنجره‌اي آفتاب‌گير باشند، اهميت ويژه‌اي دارد. نبايد فراموش کرد که محصولات ضدآفتاب قادرند تا 92 درصد از آثار زيان‌بار نور خورشيد بکاهند، اما نکته مهمي که در اين زمينه وجود دارد، مقدار و دفعات مصرف از اين محصولات است.

بيشتر توضيح مي ‌دهيد؟

کرم‌ ضدآفتاب را بايد يک ربع تا نيم ساعت پيش از خروج از منزل يا محل کار و هر بار به اندازه يک بندانگشت يعني حدود دو گرم روي پوست ماليد، مثلا يک قوطي 30 گرمي ضدآفتاب اگر فقط براي صورت مورد استفاده قرار بگيرد، تقريبا طي 15 بار استفاده بايد تمام شود. اما متاسفانه چيزي که ما شاهد آن هستيم، اين است که افراد گاهي تا شش ماه از يک کرم ضد آفتاب استفاده مي ‌کنند و به دليل صرفه‌جويي اقتصادي يا ناآگاهي نسبت به ميزان استفاده از اين محصولات، لايه نازکي از کرم را فقط يک بار در روز روي پوست خود مي ‌زنند که از نظر علمي قابل قبول نيست و به همين دليل نمي ‌توان آثار مطلوب ضدآفتاب‌ را ديد.

کرم ضدآفتاب در هر بار مصرف بايد تمام سطح پوست صورت، دست و نواحي را که مقابل آفتاب قرار مي‌ گيرند، بپوشاند و هر دو تا سه ساعت يک بار (گاهي چهار تا پنج بار در روز) تجديد شود.

آيا براي خريد ضدآفتاب مناسب بايد حتما به متخصص پوست مراجعه کنيم يا نه؟

يکي از نکات قابل توجه درباره انتخاب ضدآفتاب‌‌ها، متناسب بودن آنها با پوست است. افراد داراي پوست خشک بايد از ضدآفتابي که از مقداري چربي برخوردار است، استفاده کنند و در مقابل، افراد با پوست چرب بايد ضدآفتاب‌هايي را انتخاب کنند که فاقد چربي است. خانم‌هايي که پوست‌هاي حساس دارند، افراد مبتلا به آکنه و حساسيت‌هاي پوستي ، شناگران، افرادي که زياد عرق مي‌ کنند، کودکان و آقايان نيز بايد به سراغ ضدآفتاب‌هايي بروند که مناسب پوست آنهاست. به همين دليل براي خريد ضد آفتاب بايد با پزشک متخصص پوست مشاوره کرد و بدون توصيه پزشک و به طور خودسرانه آن را از داروخانه‌ها تهيه نکرد.

استفاده از کرم‌هاي ضدآفتاب فقط در مواقعي لازم است که در معرض نور خورشيد هستيم؟

تحقيقات نشان داده افرادي که ناگزيرند ساعت‌هاي طولاني روبروي کامپيوتر بنشينند، بايد از ضدآفتاب استفاده کنند، زيرا اشعه‌هاي ناشي از مانيتور، موجب ايجاد و يا پررنگ‌تر شدن لکه‌هاي صورت مي ‌شود. اين موضوع درباره لامپ‌هاي مهتابي و فلورسنت نيز صادق است.