علل و درمان شکستن زود به زود ناخن ها
ناخن‌هایی که زود می‌شکنند
از علل شکنندگی ناخن ها می توان زمینه های ارثی، ضربه های کوچک، خیس و خشک شدن ناخن توسط مواد قلیایی نظیر شوینده ها، کم خونی ناشی از فقر آهن، کاهش روی، کاهش گردش خون محیطی و همچنین استفاده از انواع لاک ها و استون یا مانیکور کردن ناخن ها را نام برد.
کلی به ناخن‌هایتان تقویت‌کننده می‌مالید؛ از روغن زیتون و آب‌لیمو گرفته تا انواع محصولات تجاری، ولی هنوز هم حسرت داشتن ناخن‌هایی محکم را دارید. فکر می‌کنید کجای کار می‌لنگد؟ آیا ممکن است کمبود کلسیم، ناخن‌هایتان را ضعیف کرده باشد؟
لایه شاخی کراتین ناخن دارای یک ماده گوگردی به نام سیستئین می باشد و همین ماده است که موجب سفتی و سختی ناخن می‌شود.
از لحاظ استحکام، گوگرد و لایه شاخی کراتین از مهم‌ترین عوامل استحکام ناخن‌ها هستند.
کلسیم حدود یک درصد حجم ناخن را تشکیل می‌دهد و در سفتی و سختی ناخن هیچ‌گونه دخالتی ندارد. پس هیچ‌گاه ناخن در اثر کمبود کلسیم نمی‌شکند.
بین 10 تا 30 درصد حجم ناخن را آب تشکیل می‌دهد و اگر این آب کمتر از این مقدار شود، شکنندگی ناخن بیشتر می‌شود.
حدود 5 درصد ناخن را چربی‌ها تشکیل می‌دهند. هر چه چربی ناخن کمتر شود، قدرت نگهداری آب ناخن کمتر می‌شود و به همین میزان شکنندگی ناخن هم بیشتر می‌شود. چربی ناخن خانم‌ها در سنین یائسگی و بعد از آن کم می‌شود و به همین دلیل شکنندگی ناخن‌ها بیشتر می‌شود.
هر چه انعطاف‌پذیری ناخن کم شود، شکنندگی آن بیشتر می‌شود و چربی و آب از عمده‌ترین عوامل انعطاف‌پذیری ناخن‌ها هستند. بنابراین استفاده کردن از لاک‌پاک‌کن‌ها باعث شکنندگی ناخن‌ها می‌شود چون حین پاک کردن لاک، چربی و آب نیز از سطح ناخن پاک می‌شود.
ناخن‌ها به‌طور متوسط روزی یک‌دهم میلی‌متر رشد می‌کنند، یعنی سه میلی‌متر در یک ماه. رشد ناخن‌های پا، یک‌سوم ناخن‌های دست است.
بیشترین رشد ناخن در سنین 10 تا 14 سالگی است و بعد از سن 20 سالگی رشد آن کمتر می‌شود. شکنندگی ناخن‌ها پدیده متداولی است که در 20 تا 30 درصد افراد جامعه، مخصوصا خانم‌های 40 تا 50 ساله، اتفاق می‌افتد. این پدیده همین‌طور در اشخاصی که در محیط کار یا منزل با مواد شوینده زیاد سروکار دارند، شایع‌تر است.
10 علت شکنندگی ناخن‌ها
1- آسیب‌های تکراری: کسی که هر روز با مواد شوینده کار می‌کند، به دلیل اینکه به‌طور روزانه این آسیب به ناخن وارد می‌شود باعث شکنندگی ناخن‌ها می‌شود.
2- بلندی ناخن‌ها ارتباط مستقیم با شکنندگی ناخن دارد. هر چه ناخن بلندتر باشد، شکنندگی آن بیشتر است و به کسانی که این مشکل را دارند توصیه می‌کنم که همیشه ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارند.
3- شغل افراد: نجارها، کفاش‌ها، آهنگرها و پزشک‌ها (چون از حلال‌ها استفاده می‌کنند) معمولا شکنندگی ناخن را تجربه می‌کنند.
4- لاک زدن و پاک کردن مداوم: لاک باعث شکنندگی ناخن نمی‌شود ولی کسانی که با فاصله زمانی خیلی کم لاک خود را با استون پاک می‌کنند، در معرض آسیب ناخن هستند چون استون ماده حلال است.
5- سن و سال هم ارتباط مستقیم با شکنندگی ناخن دارد. هر چه سن بالاتر و فرد مسن‌تر باشد، شکنندگی ناخن بیشتر می‌شود. در خانم‌ها چون ناخن آنها نازک‌تر است، شکنندگی ناخن‌ها بیشتر است.
6- بیماری‌های پوستی: بعضی بیماری‌های پوستی هم موجب شکنندگی ناخن می‌شوند. کسانی که مشکل خشکی پوست دارند شکنندگی ناخن هم دارند.
7- کسانی که کمبودهای تغذیه‌‌‌ای دارند، مخصوصا کسانی که دچار کمبود آهن یا روی هستند یا ویتامین‌های A، B، C، D و E را کمتر دارند در معرض شکنندگی ناخن هستند.
8- کم خونی ناشی از فقر آهن نیز باعث شکنندگی ناخن می شود. کم خونی وضعیتی است که در آن، تعداد یا اندازه گلبول های قرمز یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن بین خون و سلول ها دچار اختلال می شود.
9- مشکلات غده تیروئید مثل کم کاری تیروئید.
10- انجام کارهای زیبایی بر روی ناخن ها مثل مانیکور کردن یا استفاده از ناخن مصنوعی یا کاشت ناخن نیز باعث شکنندگی ناخن می شود.
8- توصیه برای استحکام ناخن‌ها
1- ناخن‌های خود را بلند نگه ندارید و اگر ناخن‌های خود را به صورت چهارگوش بچینید، معمولا شکنندگی آنها کمتر می‌شود.
2- از عوامل شکنندگی ناخن مانند تماس مستقیم با شوینده‌ها پرهیز کنید و با دستکش کار کنید، به‌طوری که ابتدا دستکش نخی و روی آن دستکش پلاستیکی بپوشید، و یا از دستکش دولایه استفاده کنید که لایه داخلی آن پوشش نخی داشته باشد، زیرا استفاده از دستکش های پلاستیکی ساده موجب عرق کردن دست ها و نرم شدن ناخن ها و شکنندگی بیشتر آنها می شود.
3- از حضور بیش از حد در محیط‌های سرد پرهیز کنید.
4- ناخن‌ها را چرب و مرطوب نگه دارید. توصیه ما این است که از روغن‌های گیاهی استفاده کنید، مانند روغن زیتون و روغن بادام. هر روز بعد از اینکه دست‌ها را می‌شویید، یک یا دو لایه از این روغن‌ها را به ناخن‌ها بمالید.
5- کِرِم‌های مرطوب و نرم‌کننده هم برای جلوگیری از شکنندگی ناخن‌ها موثر است. هر چه تعداد دفعات چرب کردن ناخن‌ها در روز بیشتر باشد، به همان مقدار شکنندگی ناخن‌ها کمتر می‌شود.
6- سعی کنید کمتر از لاک و استون استفاده کنید.
7- علاوه بر قرار دادن میزان کافی شیر و پروتئین در برنامه غذایی می توانید مقداری ژلاتین نیز در آب میوه مخلوط کرده و میل کنید.
8- اگر دچار کم خونی هستید، آن را درمان کنید. نکته مهم در درمان کم خونی فقر آهن آن است که باید درمان را تا یکی دو ماه پس از رفع کامل علایم و عوارض ادامه داد تا ذخایر مغز استخوان نیز از آهن سیراب شوند.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
هفته نامه سلامت - دکتر عباس راثی ، متخصص پوست و مو
باشگاه خبرنگاران
همشهری