پاک کردن و از بین بردن تاتو و خالکوبی با لیزر

قرار گرفتن مواد رنگی با منشا خارجی در زیر پوست باعث تغییر رنگ می‌شود که این تغییر را خالکوبی یا تاتو می‌گویند. خالکوبی گاهی به صورت اتفاقی، تفریحی و به شکل نقاشی روی پوست با ایجاد خط لب و خط ابرو و بعضی اوقات نیز با تجویز پزشک و به منظور اصلاح منظره ناخوشایند جای زخم در بعضی نقاط بدن انجام می‌شود. برخی از افراد نوعی از تاتو یا همان خالکوبی را روی بدنشان دارند که  بیش از ۵۰ درصد آنها تمایل دارند این خالکوبی از روی بدن‌شان پاک شود. خبر خوب برای این گروه از افراد پاک کردن تاتوها با لیزر است که نسبت به روش‌های دیگر، عوارض جانبی کمتری دارد. در حذف خالکوبی با لیزر، رنگدانه‌های رنگ تاتو با پرتو نور با شدت بالا شکسته خواهند شد و به مرور آنها را کمرنگ و محو می‌کند.

لطفا برای توضیحات ودیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب مراجعه کنید

از آنجا که در ایجاد خالکوبی از متدهای گوناگونی استفاده می‌شود، تکنیک‌های حذف و پاک کردن تاتو نیز متناسب با هر مورد منحصر به فرد است. در گذشته از روش‌های گوناگونی برای پاک کردن تاتو استفاده می‌کردند که در بسیاری از موارد، زخم فوق‌العاده ناخوشایندی روی پوست ایجاد می‌شد. معمولاً درمان‌های خانگی برای پاک کردن تاتو از روی بدن موثر نخواهد بود.

علل به وجود آمدن
در تصادف‌ها و به دنبال زخم و جراحت ممکن است سنگریزه یا بعضی مواد رنگی در زیر پوست کاشته شود و یک نوع خالکوبی اتفاقی را به وجود آورد. مثال دیگر آن، وجود ترکش و باروت به دنبال انفجارها و جراحت‌های جنگی است. در بیمارانی که بنا به هر دلیل موهای ابرو و مژه خود را از دست داده‌اند، گاهی با توصیه پزشک برای بهبود وضعیت ظاهری، اقدام به خالکوبی می‌شود و به طور مصنوعی منظره‌ای شبیه ابروها درست می‌کند، حتی با انجام خالکوبی روی لبه پلک تا حدودی می‌توان نبودن موهای مژه را جبران کرد. در بیشتر مواد خالکوبی با خواسته و میل فرد انجام می‌گیرد که با مسائل فرهنگی و نژادی بی‌ارتباط نیست.

مراجعه به متخصصین
برای برداشتن تاتو، حتماً باید به یک متخصص پوست و یا مرکز زیبایی مراجعه کنید تا از روش درمانی مناسب و مراقبت‌های ویژه بهره‌مند شوید. در صورت امکان بهتر است از پزشک خود سوال کنید تا به نصایح افراد معمولی گوش دهید. در طی حذف تاتو با لیزر، بسته به اندازه و رنگ خالکوبی، درمان متفاوت خواهد بود و ممکن است گاها برای پاک کردن یک تاتوی کوچک، مجبور باشید چندین بار به مطب پزشک مراجعه کنید. گاهی حتی به مشاوره و برنامه‌ریزی و مراقبت‌های پس از حذف نیز نیاز خواهید داشت. درمان با لیزر از بیماری به بیمار دیگر و با توجه به شرایط بیمار متفاوت خواهد بود، سن، اندازه و نوع خالکوبی (آماتور و یا حرفه‌ ای)، رنگ پوست بیمار و عمق رنگدانه‌ها بر انتخاب نوع درمان موثرند.

از بین بردن تاتو

استفاده از لیزر ساده‌ترین، کم عارض‌ ترین و بهترین روش است که در صورت موثر بودن معمولاً جای زخم و اسکار به جا نمی‌گذارد. استفاده از لیزر محدودیت‌هایی دارد:  نتایج آن غیر قابل پیش‌بینی و در بعضی از خالکوبی‌ها بی‌اثر است.  گران است. از آنجایی که بعضی خالکوبی‌ها به لیزر جواب نمی‌دهند و یا حتی با لیزر تشدید می‌شوند، لازم است قبل از انجام لیزر منطقه کوچکی از ضایعه تست و در صورت مطلوب، برای بقیه قسمت‌ها اقدام شود.

پاک کردن تاتو
ولی به طور کلی آنچه در جریان پاک کردن تاتو از بدن انجام می‌شود، شامل مراحل زیر است:  یک عینک محافظ از اشعه جلوی چشمان بیمار قرار داده می‌شود.  واکنش پوست بیمار به لیزر آزمایش و تاثیر اشعه بر روی قسمت کوچکی از خالکوبی اندازه گرفته می‌شود.  سپس نور لیزر فعال شده و بر روی محل خالکوبی تابیده می‌شود.  خالکوبی‌های کوچک‌تر به پالس کمتر و خالکوبی‌های بزرگ‌تر به پالس بیشتری نیاز دارند. در هر جلسه مراجعه، خالکوبی، به تدریج کمرنگ‌تر می‌شود تا به طور کامل محو شود. بلافاصله پس از درمان، یک کیسه یخ برای تسکین بر روی محل تحت درمان قرار می‌گیرد و یک کرم آنتی‌بیوتیک و یا پماد موضعی تجویز و روی خالکوبی‌ پانسمان می‌شود تا در برابر نور خورشید محافظت شود. برای پاک کردن تاتو با این روش معمولا نیازی به بی‌هوشی نیست، ولی اگر محل خالکوبی در قسمت نامناسبی بوده و یا آستانه تحمل درد بیمار پایین باشد، پزشک از کرم‌های موضعی و یا تزریق داروی مسکن و بی‌حس کننده استفاده می‌کند.

عوارض جانبی استفاده از لیزر
در استفاده از لیزر برای پاک کردن خالکوبی عوارض جانبی کمتری (نسبت به سایر روش‌ها) وجود دارد، ولی به هر حال قبل از هر نوع تصمیم‌گیری بهتر است متوجه عوارض احتمالی آن باشید:

پوست در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد و حتی ممکن است زخم شود و این زخم‌ها به طور دائم روی پوست باقی بمانند و یا به طور کامل پاک نشوند.  در صورت محو شدن خالکوبی از روی پوست نیز ممکن است پوست محل خالکوبی شده تغییر رنگ دهد و رنگ آن نسبت به بقیه مناطق کمرنگ‌تر یا تیره شود که به مرور زمان بهبود می‌یابد.  در پاک کردن خالکوبی‌های زیبایی، همچون خالکوبی لب‌ها، خط چشم، ابرو و … نیز ممکن است رنگدانه‌ها به طور کامل محو نشوند و جای خالکوبی به صورت یک سایه روی بدن باقی بماند. امروزه پاک کردن خالکوبی با لیزر، یکی از بهترین و بی‌خطرترین روش‌ها است و استفاده از آنها انقلابی در از بین بردن خالکوبی ایجاد کرده است، ولی از آنجا که در خالکوبی از رنگ‌های متعدد استفاده می‌شود و رنگدانه‌ها نیز در عمق پوست نفوذ می‌کنند، برای تخریب آنها به جلسات متعدد و طول موج‌های متفاوت نیاز است.  در حدود نیمی از بیماران تحت درمان با لیزر، معمولا تغییرات گذرای رنگدانه‌های طبیعی پوست در مدت شش الی دوازده ماه برطرف می‌شود و به ندرت ممکن است این اثر دائمی باشد.  مطالعات انجام شده بر روی رنگدانه‌های تاتو نشان می‌دهد برخی از رنگدانه‌ها که حاوی اکسید آهن و بادی اکسید تیتانیوم هستند، با انجام لیزر تغییر رنگ می‌دهند؛ بنابراین برای درمان این نوع خالکوبی‌ها به جلسات درمانی بیشتری نیاز است. مثلا رنگ‌های قرمز، سفید به قهوه‌ای روشن تغییر می‌یابند و یا حتی برخی از رنگ‌ها به سبز و آبی تبدیل شده و رنگ سیاه به خاکستری مبدل می‌گردد.  در برخی موارد نیز واکنش‌های آلرژیکی گزارش می‌شوند، به خصوص در مواردی که جوهر خالکوبی حاوی سولفید جیوه بوده باشد. واکنش‌ها به شکل قرمزی، خارش و التهاب بروز می‌کنند. برای جلوگیری از واکنش‌های احتمالی، اغلب آنتی‌هیستامین‌های خوراکی و نستروئیدهای ضد التهاب تجویز و به بیمار توصیه می‌شود حتماً از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کند.  برخی از رنگدانه‌های تاتو حاوی موادی هستند که اگر در معرض نور قرار بگیرند، به مواد شیمیایی سمی تجزیه می‌شوند؛ بنابراین سلامت لیزر تا حد زیادی به نوع رنگدانه‌ها و جوهر خالکوبی بستگی دارد.

موارد منع استفاده از تاتو
صلیب سرخ امریکا، اهدای عضو و خون کسانی که خالکوبی کرده‌اند را حداقل تا یک سال پس از تاتو ممنوع کرده است. استفاده از رنگدانه‌های تاتو در زنان باردار موجب نقص مادرزادی در نوزادان و سرطان‌ در مادران می‌شود. آکادمی پوست امریکا به طور بالقوه جوهر خالکوبی را مضر و غیر استاندارد می‌شناسد و از آنجا که هیچ یک از تولیدکنندگان این جوهرها ملزم به فاش کردن مواد و رنگدانه‌های جوهرها نیستند و آنها را اسرار تجاری خود می‌دانند، به طور کامل مطمئن نیستیم استفاده از این جوهرها چه عوارض جانبی دیگری به همراه دارد. رنگدانه‌های کارخانه‌ای ممکن است از گیاهان، پلاستیک، اکسیدهای آهن و نمک‌های فلزی تهیه شده باشند و جوهرهای دست ساز خانگی را معمولاً از خاک، دوده، گیاهان، جوهر قلم و مواد ناشناخته تهیه می‌کنند. برخی از موادی که عموماً در جوهر خالکوبی وجود دارند، عبارتند از: فلزات سنگین، آلومینیوم، باریم، کادمیوم، کروم، کبالت، مس، آهن، سرب، نیکل، تیتانیوم، اکسیدهای فلزی، مواد شیمیایی آلی، مشتقات کربن، آرسنیک، کلسیم، لیتیم، فسفر، سلنیوم، سیلیس، گوگرد، دی‌اکسید و مواد شیمیایی AZO.

واکنش‌های پوستی
بیشترین واکنش‌های نامطلوب، مربوط به رنگ قرمز و زرد هستند. واکنش‌های آلرژیک به جوهر قرمز و زرد و گاها سفید به نسبت سایر رنگ‌ها بیشتر است و جیوه و مواد شیمیایی Azo، نا سالم‌ترین مواد تشکیل دهنده این جوهرها هستند. واکنش های حساسیتی پوستی معمولا ناشی از کبالت و رنگ آبی است. برای اینکه رنگدانه‌ها به راحتی وارد سوزن شده و از طریق سوزن به پوست تزریق بشوند، معمولا در نوعی حلال حل می‌شوند این حلال معمولاً الکل است. مشتقات الکل به عنوان ناقل شناسخته شده نفوذپذیری در پوست را افزایش می‌دهند؛ به همین دلیل مواد شیمیایی به راحتی به پوست جذب شده و وارد خون می‌شوند که در این صورت احتمال ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد. معمولا رنگ‌ها در موادی همچون آب، الکل اتیلیک، الکل دناتوره، متانول، فرمالدئید، آلدئیدها و پروپیلن گلیگول و گلیسیرین، حل می‌شوند. روش‌های زیادی برای پاک کردن تاتو از روی بدن وجود دارد؛ مثل جراحی یا خراش دادن پوست و استفاده از اکسید آلومینیوم برای خراشیدن پوست، استفاده از نیتروژن مایع و سرما درمانی و خارج کردن رنگ و یا استعمال اسیدهای شیمیایی همچون نیترات نقره ولی تمامی این روش‌ها علاوه بر صرف هزینه و وقت و تحمل درد، ممکن است موثر نیز واقع نشوند.

انجام تاتو توسط افراد با تجربه
به طور کلی هر چقدر از عوارض تاتو بگوییم کم است و حتی اگر توسط افراد حرفه‌ای نیز انجام شود، باز هم خطرات و عوارض جبران ناپذیری در پی دارد. بیشتر افراد پس از خالکوبی پشیمان می‌شوند و به دلیل خستگی و یا عدم نتیجه دلخواه و تنوع طلبی، تمایل به پاک کردن آن دارند. گاهی نیز فرد به اندازه کافی حرفه‌ای نیست و نمی‌تواند به درستی کار خود را انجام دهد؛ مثلا در تاتوهای زیبایی نمی‌تواند دو ابرو را به صورت قرینه و یک شکل طراحی کند. هر چقدر خالکوبی سطحی‌تر و قدیمی‌تر باشد، راحت‌تر پاک می‌شود و البته پاک کردن برخی از رنگ‌ها، همچون سیاه و آبی و قهوه‌ای به نسبت قرمز آسان‌تر است. قبل از هر اقدامی فکر کرده و عوارض و فواید آن ‌را بررسی کنید و سپس تصمیم بگیرید. گاهی آنچه به دست می‌آوریم، در مقابل آنچه که از دست می‌دهیم، بسیار ناچیز و بی‌ارزش است.

دکتر طاهره دانشمندی متخصص پوست، مو و زیبایی